ಎಸ್ಕೈಲಸ್ ಗ್ರೀಕ್ ದುರಂತ ನಾಟಕೀಯ ಕಲೆಗಳಿಗೆ ತನ್ನ ಜೀವವನ್ನು ಸಮರ್ಪಿಸಿದ ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧ ನಾಟಕಕಾರ. ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಕಲೆ ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ಬರಲು ಅಗತ್ಯವಾದ ಅಡಿಪಾಯವನ್ನು ಈತ ಹಾಕಿದ. ಎಸ್ಕೈಲಸ್, ಸೋಫೋಕ್ಲಿಸ್ ಮತ್ತು ಯೂರಿಪಿಡೆಸ್ ಅವರ ಗಮನಾರ್ಹ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಗಳಾಗಿ ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು. ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಎಸ್ಕಿಲಸ್, ಸೋಫೋಕ್ಲಿಸ್ ಮತ್ತು ಯೂರಿಪಿಡ್ಸ್ ಕೃತಿಗಳು ಉಳಿದುಕೊಂಡಿವೆ ಹಾಗೂ ಅವುಗಳಿಗೆ ಇಂದಿಗೂ ಅಗಾಧ ಓದುಗ ವರ್ಗವಿದೆ. ‘ದುರಂತದ ಪಿತಾಮಹ’ ಎಂದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಎಸ್ಕೈಲಸ್ ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಗ್ರೀಕ್ ದುರಂತದ ಸ್ಥಾಪಕ. ಅವರ ಕೃತಿಗಳ ಮೂಲಕವೇ ಹಿಂದಿನ ದುರಂತಗಳ ಮೂಲ ತಿಳುವಳಿಕೆಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಯಿತು. ಅವರ ನಾಟಕಗಳು ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಉಲ್ಲೇಖದ ಹಂತವಾಗಿ ಇಂದಿಗೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿವೆ. ಎಸ್ಕೈಲಸ್ ಬರೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರಂಗಭೂಮಿ ವಿಕಾಸಗೊಳ್ಳುತ್ತಿತ್ತು. ಆಗ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ ನಾಟಕಗಳು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಶೀಲ ನೃತ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಪೂರಕವಾದ ಕೋರಲ್ ಕಾವ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತವಾಗಿದ್ದವು. ಎಸ್ಕೈಲಸ್ ಕೇವಲ ಒಂದೇ ಪ್ರಕಾರದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ, ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ನಟನನ್ನು ಕೋರಸ್ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪರಿಚಯಿಸುವ ಮೂಲಕ ಹೊಸ ವಿಷಯವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದ. ಅವರ ಜೀವಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು ತೊಂಬತ್ತು ನಾಟಕಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆದಿದ್ದರೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಏಳು ನಾಟಕಗಳು ಮಾತ್ರ ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಉಳಿದಿವೆ. ಅದೇನೇ ಇದ್ದರೂ ಈ ಏಳು ನಾಟಕಗಳು ಹಿಂದಿನ ದುರಂತಗಳ ಮೂಲ ತಿಳುವಳಿಕೆಯನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತವೆ.
ಬಾಲ್ಯ ಮತ್ತು ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ
ಎಸ್ಕೈಲಸ್‍ನ ಜನನ ಮತ್ತು ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಮಾಹಿತಿ ಇಲ್ಲ. ಅವರು ಕ್ರಿ.ಪೂ 525ರಲ್ಲಿ ಅಥೆನ್ಸ್‍ನ ವಾಯುವ್ಯ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿರುವ ‘ಎಲ್ಯುಸಿಸ್’ ಎಂಬ ಸಣ್ಣ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಶ್ರೀಮಂತ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಅವರು ಅಟಿಕಾದ ಪ್ರಾಚೀನ ಕುಲೀನರಾದ ಯುಪಾಟ್ರಿಡೇಯ ಸದಸ್ಯರಾದ ಯೂಫೆÇರಿಯನ್ ಅವರಿಂದ ಜನಿಸಿದರು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.
ನಂತರದ ಜೀವನ
ತನ್ನ ಆರಂಭಿಕ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಯುವ ಎಸ್ಕೈಲಸ್ ದ್ರಾಕ್ಷಿತೋಟದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ. ಕ್ರಿ.ಶ. 2ನೇ ಶತಮಾನದ ಭೂಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ‘ಪೌಸಾನಿಯಸ್’ ಪ್ರಕಾರ ಗಾಡ್ ಡಿಯೋನೈಸಸ್ ನಿದ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಎಸ್ಕಿಲಸ್‍ನಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದನು. ಅವನ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಲು ಮತ್ತು ದುರಂತದ ಹೊಸ ಕಲೆಯ ಮೇಲೆ ತನ್ನ ಗಮನವನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಲು ಸೂಚಿಸಿದನು. ಕನಸಿನಿಂದ ಕಲಕಿದ ಅವರು ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ಎಚ್ಚರಗೊಂಡು ದುರಂತವನ್ನು ಬರೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಕ್ರಿ.ಪೂ. 510ರಲ್ಲಿ ಪಿಯೋಸಿಸ್ಟ್ರಾಟಸ್‍ನ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಅಥೆನ್ಸ್‍ನಿಂದ ಹೊರಹಾಕಿದ ನಂತರ ಕ್ಲಿಯೋಮಿನಸ್ ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು. ಅವರು ಹೊಸ ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ತಂದರು. ಅದರ ಪ್ರಕಾರ ನೋಂದಣಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಅನ್ವಯಿಸಲಾಯಿತು. ಅದು ಕುಟುಂಬ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳಿತು. ಪರ್ಷಿಯನ್ ಯುದ್ಧವು ಅವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವೃತ್ತಿಜೀವನದ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿತು. ಕ್ರಿ.ಪೂ. 490ರಲ್ಲಿ ‘ಮ್ಯಾರಥಾನ್ ಕದನ’ದಲ್ಲಿ ಡೇರಿಯಸ್ ಅವರ ವಿರುದ್ಧ ಅಥೆನ್ಸ್ ಅನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಅವನು ತನ್ನ ಸಹೋದರ ಸೈನಿಕರೊಂದಿಗೆ ಹೋರಾಡಿದನು. ಯುದ್ಧವು ಅಥೇನಿಯನ್ನರ ಪರವಾಗಿ ತಿರುಗಿತು. ಪರ್ಷಿಯನ್ ಹಡಗು ತೀರದಿಂದ ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟುವುದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಸಂಭವಿಸಿದ ಅವನ ಸಹೋದರ ಸೈನಿಕರ ಸಾವು ಅವನಿಗೆ ತುಂಬಾ ನೋವು ಮತ್ತು ದುಃಖವನ್ನುಂಟುಮಾಡಿತು.
ಕ್ರಿ.ಪೂ. 480ರಲ್ಲಿ ಸಲಾಮಿಸ್ ಕದನದಲ್ಲಿ ಜೆಕ್ರ್ಸ್ ಅವರ ಆಕ್ರಮಣಕಾರಿ ಪಡೆಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಲು ಕರೆ ಬಂದಾಗ ಅವರು ತಮ್ಮ ಮಿಲಿಟರಿ ಕರ್ತವ್ಯವನ್ನು ಪುನರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಕ್ರಿ.ಪೂ. 479ರಲ್ಲಿ ‘ಪ್ಲಾಟಿಯಾ ಕದನ’ಕ್ಕೆ ಅವರು ತಮ್ಮ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಮಿಲಿಟರಿ ಸೇವೆಯ ಹೊರತಾಗಿ ಅವರು ನಾಟಕಕಾರರಾಗಿ ದುರಂತದ ಪ್ರಕಾರವನ್ನು ನಾಟಕ ರಂಗಕ್ಕೆ ಪರಿಚಯಿಸಿದರು. ಆ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿರುತ್ತಿದ್ದ ನಾಟಕೀಯ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳಲ್ಲಿ ಇವರು ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರು ಭಾಗವಹಿಸಿದ ಮೊದಲ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲಿ ಅವರೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಮೂವರು ನಾಟಕಕಾರರು ಇದ್ದರು. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ದುರಂತ ನಾಟಕವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಿದರು. ಮೊದಲ ಸ್ಪರ್ಧೆಯ ನಂತರ ಎರಡನೇ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲಿ ಐದು ಹಾಸ್ಯ ನಾಟಕಕಾರರು ಇದ್ದರು. ಎರಡೂ ಸ್ಪರ್ಧೆಯ ವಿಜೇತರನ್ನು ತೀರ್ಪುಗಾರರ ಸಮಿತಿಯು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿತು. ಅವರ ಜೀವಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಅಂತಹ ಅನೇಕ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು. ಅವರ ಜೀವಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು ತೊಂಬತ್ತು ನಾಟಕಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಏಳು ಮಾತ್ರ ನಾಟಕಗಳು ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಉಳಿದಿವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ‘ದಿ ಪರ್ಷಿಯನ್ಸ್’, ‘ಸೆವೆನ್ ಎಗೇನ್ಸ್ಟ್ ಥೀಬ್ಸ್’, ‘ದಿ ಸಪ್ಲೈಂಟ್ಸ್’, ‘ದಿ ಒರೆಸ್ಟಿಯಾ’ ಎಂಬ ಟ್ರೈಲಾಜಿಗಳು ‘ಅಗಮೆಮ್ನೊನ್’, ‘ದಿ ಲಿಬೇಶನ್ ಬೇರರ್ಸ್ ಅಂಡ್ ದಿ ಯುಮೆನೈಡ್ಸ್’ ಮತ್ತು ‘ಪ್ರಮೀತಿಯಸ್ ಬೌಂಡ್’ ಎಂಬ ಮೂರು ದುರಂತ ನಾಟಕಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.
‘ಪ್ರಮೀತಿಯಸ್ ಬೌಂಡ್’ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಅವರ ಕರ್ತೃತ್ವವು ಮತ್ತೆ ವಿವಾದಾಸ್ಪದ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ. ಅವರ ಎಲ್ಲಾ ನಾಟಕಗಳು ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಬಹುಮಾನವನ್ನು ಗಳಿಸಿವೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಕ್ರಿ.ಪೂ. 473ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಮತ್ತೊಬ್ಬ ಗ್ರೀಕ್ ದುರಂತ ನಾಟಕಕಾರ ಫ್ರಿನಿಚಸ್‍ನ ಮರಣದ ನಂತರ ಎಸ್ಕೈಲಸ್ ಡಿಯೊನೀಶಿಯಾದಲ್ಲಿ ನೆಚ್ಚಿನವನಾಗಿ ಪ್ರತಿ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲೂ ಜಯಗಳಿಸಿದನು. ‘ಪರ್ಷಿಯನ್ಸ್’ ಅವರ ಉಳಿದಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ನಾಟಕವಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಕ್ರಿ.ಪೂ. 472ರಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ಡಿಯೊನೀಶಿಯಾದಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಬಹುಮಾನವನ್ನು ಗೆದ್ದಿತು. ಅವರ ಉಳಿದಿರುವ ನಾಟಕ ‘ಸೆವೆನ್ ಎಗೇನ್ಸ್ಟ್ ಥೀಬ್ಸ್’ ಅನ್ನು ಕ್ರಿ.ಪೂ. 467ರಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು. ಮಾನವನ ವ್ಯವಹಾರಗಳಲ್ಲಿ ದೇವರ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪದ ಸುತ್ತ ಸುತ್ತುವ ವಿಷಯ ಈ ನಾಟಕದ ವಸ್ತು. ಈ ನಾಟಕವು ಮೂಲತಃ ಥೀಬ್ಸ್ ರಾಜನ ಪುತ್ರ ಈಡಿಪಸ್ ಸಿಂಹಾಸನದ ದುರಾಶೆಯಿಂದ ಹೊಂದಿದ ಮರಣದ ಕಥೆಯನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಿದೆ.
ಕ್ರಿ.ಪೂ. 458ರಲ್ಲಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಟ್ರೈಲಾಜಿ ನಾಟಕ ‘ದಿ ಒರೆಸ್ಟಿಯಾ’ವನ್ನು ಹೊರತಂದರು. ಇದು ಒಂದು ಗ್ರೀಕ್ ನಾಟಕಗಳ ಉಳಿದಿರುವ ಏಕೈಕ ಟ್ರೈಲಾಜಿಯಾಗಿದೆ. ಈ ನಾಟಕವು ‘ಅಗಮೆಮ್ನೊನ್’, ‘ದಿ ಲಿಬೇಶನ್ ಬೇರರ್ಸ್’ (ಚೋಫೆÇರೊಯ್) ಮತ್ತು ‘ದಿ ಯುಮೆನೈಡ್ಸ್’ ಎಂಬ ಮೂರು ನಾಟಕಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇದು ಅರ್ಗೋಸ್ ರಾಜ ಅಗಮೆಮ್ನೊನ್ ಅವರ ಕುಟುಂಬದ ರಕ್ತಸಿಕ್ತ ಕಥೆಯನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ. ಅವರ ಕೊನೆಯ ದುರಂತ ನಾಟಕ ‘ಪ್ರಮೀತಿಯಸ್ ಬೌಂಡ್’ ಅನ್ನು ಅವರು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆಯೇ ಎಂಬ ಅನುಮಾನಗಳಿವೆ.
ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ
ಅವರು ವಿವಾಹವಾಗಿ ಫೊರಿಯನ್ ಮತ್ತು ಯುಯೆನ್ ಎಂಬ ಇಬ್ಬರು ಗಂಡು ಮಕ್ಕಳು ಇದ್ದರು. ಮುಂದೆ ಅವರ ಇಬ್ಬರು ಪುತ್ರರು ದುರಂತ ಕವಿಗಳಾದರು. ಯುಫೊರಿಯನ್ ಸೋಫೋಕ್ಲಿಸ್ ಮತ್ತು ಯೂರಿಪಿಡೆಸಿನ್‌ರನ್ನು ಮೀರಿಸಿ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಬಹುಮಾನವನ್ನು ಗೆದ್ದರು. ಕ್ರಿ.ಪೂ ೪೫೮ರಲ್ಲಿ ಸಿಸಿಲಿಗೆ ಅವರ ಕೊನೆಯ ಭೇಟಿ. ಈ ಭೇಟಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವರು ಗೆಲಾ ನಗರವನ್ನು ಪರಿಶೋಧಿಸಿದರು. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೇ ಅಂದರೆ ಕ್ರಿ.ಪೂ 456ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಕೊನೆಯುಸಿರೆಳೆದರು. ಅವರ ಮರಣದ ನಂತರ ಅವರ ನೆನಪಿಗಾಗಿ ಒಂದು ಸ್ಮಾರಕವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಗ್ರೀಕ್ ದುರಂತ ನಾಟಕಕಾರನನ್ನು ‘ದುರಂತದ ಪಿತಾಮಹ’ ಎಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿ ಸ್ಮರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
#kannadabutti