ಅರಿಸ್ಟೋಫನೆಸ್ ಒಬ್ಬ ಗ್ರೀಕ್ ಕಾಮಿಕ್ ನಾಟಕಕಾರ ಮತ್ತು ಕವಿ. ಮೂಲತಃ ಅವರು ಬರೆದ ನಲವತ್ತು ನಾಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಹನ್ನೊಂದು ಮಾತ್ರ ಈಗ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ. ಇವುಗಳು ಅವರ ಇತರ ಕೆಲವು ನಾಟಕಗಳ ತುಣುಕುಗಳೊಂದಿಗೆ ‘ಓಲ್ಡ್ ಕಾಮಿಡಿ’ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಕಾಮಿಕ್ ನಾಟಕ ಪ್ರಕಾರದ ನೈಜ ಸಾಕ್ಷ್ಯಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ. ಅರಿಸ್ಟೋಫನೆಸ್‌ನನ್ನು ‘ಫಾದರ್ ಆಫ್ ಕಾಮಿಡಿ’ ಮತ್ತು ‘ಪ್ರಿನ್ಸ್ ಆಫ್ ಏನ್ಷಿಯಂಟ್ ಕಾಮಿಡಿ’ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅರಿಸ್ಟೋಫನೆಸ್ ಪ್ರಾಚೀನ ಅಥೆನ್ಸ್ನ ಜೀವನವನ್ನು ಇತರ ಲೇಖಕರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಜ್ಞಾಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಮರುಸೃಷ್ಟಿಸಿದನೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಪ್ಲೇಟೋನಂತಹ ಪ್ರಭಾವಿ ಸಮಕಾಲೀನರು ಸಹ ಅವರ ಅಪರಹಾಸ್ಯದ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡರು. ಅವರ ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ನಾಟಕಗಳೆಂದರೆ ‘ದಿ ಅಚಾರ್ನಿಯನ್ಸ್’ (ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೪೨೫), ‘ದಿ ನೈಟ್ಸ್’ ( ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೪೨೪), ‘ದಿ ಕ್ಲೌಡ್ಸ್’ (ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೪೨೩), ‘ದಿ ವಾಸ್ಪ್÷್ಸ’ (ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೪೨೨), ‘ಪೀಸ್’ (ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೪೨೧), ‘ದಿ ಬರ್ಡ್ಸ್’ (ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೪೧೪), ‘ಲೈಸಿಸ್ಟçಟಾ’ (ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೪೧೧), ‘ದಿ ಪ್ರೋಗ್ಸ್’ (ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೪೦೫) ಮತ್ತು ‘ವೆಲ್ತ್’ (ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೩೮೮).
ಬಾಲ್ಯ ಮತ್ತು ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ
ಅರಿಸ್ಟೋಫನೆಸ್ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ. ಅವನ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಮೂಲಗಳು ಅವನ ನಾಟಕಗಳು. ಸೈಡಾಥೆನೌಸ್‌ನ ಡೆಲಿಮ್‌ನ ಫಿಲಿಪಸ್‌ನ ಮಗ ಅರಿಸ್ಟೋಫನೆಸ್ ಬಹುಶಃ ಸುಮಾರು ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೪೪೬ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿರಬಹುದು. ಅವನ ಜನನದ ನಿಖರವಾದ ಸ್ಥಳದ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದೇ ಖಚಿತತೆಯಿಲ್ಲ. ಕವಿಯೊಬ್ಬ ಶಿಕ್ಷಕನ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದ್ದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅವರೊಬ್ಬ ಹಾಸ್ಯ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಪೂರ್ವಾಭ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಕೋರಸ್ ಅವರ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ, ಇದು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರೊಂದಿಗಿನ ಅವರ ಸಂಬAಧವನ್ನು ಮಹತ್ವದ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ನಿರೂಪಕನಾಗಿ ವಿವರಿಸಿದೆ. ಅರಿಸ್ಟೋಫನೆಸ್ ಆಗಾಗ್ಗೆ ನಾಟಕಕಾರನಾಗಿ ತನ್ನ ಸ್ವಂತಿಕೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಿದ್ದನು. ಆದರೆ ಅವನ ನಾಟಕಗಳು ಅಥೇನಿಯನ್ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಆಮೂಲಾಗ್ರವಾದ ಹೊಸ ಪ್ರಭಾವಗಳಿಗೆ ವಿರೋಧವನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿದವು. ಕಲೆ, ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ತತ್ವಶಾಸ್ತçದ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಾದ ಯೂರಿಪಿಡ್ಸ್, ಕ್ಲಿಯೋನ್ ಮತ್ತು ಸಾಕ್ರಟೀಸ್‌ನಂತಹ ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಅವರು ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರ ಮಾಡಿದರು. ಈ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರಗಳು ಅರಿಸ್ಟೋಫನೆಸ್ ಹಳೆಯ ಕಾಲದ ಸಂಪ್ರದಾಯವಾದಿ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
ಅವರು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರನ್ನು ರಂಜಿಸಲು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳನ್ನು ಗೆಲ್ಲಲು ನಾಟಕಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಅಥೆನ್ಸ್, ಲೆನಿಯಾ ಮತ್ತು ಸಿಟಿ ಡಿಯೋನೇಶಿಯಾದ ಮಹಾನ್ ನಾಟಕೀಯ ಉತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ ಈ ನಾಟಕಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸÀಲಾಯಿತು. ಇವರ ನಾಟಕಗಳು ಇತರ ಕಾಮಿಕ್ ನಾಟಕಕಾರರ ಸಾಪೇಕ್ಷ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದಿದೆ. ಅವರ ವೃತ್ತಿಜೀವನದ ಬಹುಪಾಲು ‘ಕೋರಸ್’ ಅವರ ನಾಟಕದ ಯಶಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದರು. ಕೋರಸ್ ‘ಚೋರೆಗಸ್’ನಿಂದ ನೇಮಕಗೊಂಡು ಹಣಕಾಸಿನ ನೆರವು ಒದಗಿಸಿದನು. ಕೋರೆಗಸ್ ಕೋರಸ್ ತನ್ನ ಮೇಲೆ ಮಾಡಿದ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಖರ್ಚನ್ನು ನಾಗರಿಕ ಕರ್ತವ್ಯ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಗೌರವವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದರೂ, ಅರಿಸ್ಟೋಫನೆಸ್ ‘ದಿ ನೈಟ್ಸ್’ನಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಿದ್ದು ಮಾತ್ರ ಶ್ರೀಮಂತ ನಾಗರಿಕರು ನಾಗರಿಕ ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವವಾದಿಗಳು ಮತ್ತು ಕ್ಲಿಯೋನ್‌ನಂತಹ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರು ಹೇರುವ ಶಿಕ್ಷೆ ಎಂಬಂತೆ ಬಿಂಬಿಸಿದ.
ಅವರ ಮೊದಲ ನಾಟಕ ‘ದಿ ಬ್ಯಾಂಕೆಟರ್ಸ್’ ನಿರ್ಮಾಣದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅಥೆನ್ಸ್ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಶಾಹಿ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿತ್ತು. ಅವರ ನಾಟಕಗಳು ಹಳೆಯ ಪೀಳಿಗೆಯ ಸಾಧನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಮ್ಮೆ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದವು. ಆದರೆ ಜಿಂಗೊಯಿಸ್ಟಿಕ್ ಮತ್ತು ಸ್ಪಾರ್ಟಾದೊಂದಿಗಿನ ಯುದ್ಧವನ್ನು ತೀವ್ರವಾಗಿ ವಿರೋಧಿಸಿದವು. ತನ್ನ ನಾಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಅರಿಸ್ಟೋಫನೆಸ್ ಯುದ್ಧ ಲಾಭಕೋರರನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕ್ಲಿಯೋನ್‌ನಂತಹ ಜನಪರವಾದಿಗಳನ್ನು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಟೀಕಿಸಿದರು. ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೪೨೭ರಲ್ಲಿ ಅವರ ಮೊದಲ ನಾಟಕ ‘ದಿ ಬ್ಯಾಂಕೆಟರ್ಸ್’ (ಈಗ ಕಳೆದುಹೋಗಿದೆ) ಸಿಟಿ ಡಿಯೋನೇಶಿಯಾದಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ಬಹುಮಾನವನ್ನು ಗೆಲ್ಲಲು ಅವರಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿತು. ಅವರು ಮತ್ತೆ ತಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ನಾಟಕ ‘ದಿ ಬ್ಯಾಬಿಲೋನಿಯನ್’ ನಾಟಕಕ್ಕಾಗಿ (ಈಗ ಸೋತಿದ್ದಾರೆ) ಮೊದಲ ಬಹುಮಾನವನ್ನು ಗೆದ್ದರು. ಸಿಟಿ ಡಿಯೊನೀಶಿಯಾಗೆ ವಿದೇಶಿ ಗಣ್ಯರು ಹಾಜರಾಗುವುದು ಬಹಳ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ‘ದಿ ಬ್ಯಾಬಿಲೋನಿಯನ್’ ಎಂಬ ನಾಟಕವು ಅಥೇನಿಯನ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಮುಜುಗರವನ್ನುಂಟುಮಾಡಿತು. ಏಕೆಂದರೆ ಅಥೇನಿಯನ್ ಲೀಗ್‌ನ ನಗರಗಳನ್ನು ಗುಲಾಮರು ಗಿರಣಿಯಲ್ಲಿ ರುಬ್ಬುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಕೆಲವು ಪ್ರಭಾವಿ ನಾಗರಿಕರು ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕ್ಲಿಯೋನ್ ಈ ನಾಟಕವನ್ನು ಪೋಲಿಸ್‌ಗೆ ಅಪಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆಂದು ಆರೋಪಿಸಿದರು. ಬಹುಶಃ ಅರಿಸ್ಟೋಫನೆಸ್ ವಿರುದ್ಧ ಕಾನೂನು ಕ್ರಮ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ವಿಚಾರಣೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದೇ ದಾಖಲಾದ ವಿವರಗಳಿಲ್ಲ. ಅರಿಸ್ಟೋಫನೆಸ್ ತನ್ನ ನಂತರದ ನಾಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಯೋನ್ ಮೇಲೆ ಪದೇ ಪದೇ ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡಿದನು. ಕ್ಲೀನ್ ವಿರೋಧಿ ಜೋಕ್‌ಗಳಿಂದ ತುಂಬಿದ ನಾಟಕವಾದ ‘ದಿ ನೈಟ್ಸ್’ ನಿರ್ಮಾಣದ ನಂತರವೂ ಕ್ಲಿಯೋನ್ ಹತ್ತು ಜನರಲ್‌ಗಳ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಮಂಡಳಿಗೆ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ಅರಿಸ್ಟೋಫನೆಸ್ ಅಥವಾ ಅವನ ನಾಟಕಗಳನ್ನು ಮಿತಿಗೊಳಿಸಲು ಅಥವಾ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಕ್ಲಿಯನ್‌ಗೆ ನಿಜವಾದ ಶಕ್ತಿಯಿಲ್ಲ ಎಂದು ತೋರುತ್ತದೆ. ಅದರಂತೆ ಕ್ಲಿಯೋನ್ ಅವರ ಮರಣದ ನಂತರವೂ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.
‘ದಿ ನೈಟ್ಸ್’ ಮತ್ತು ‘ದಿ ಕ್ಲೌಡ್ಸ್’ ಎಂಬ ಎರಡು ನಾಟಕಗಳ ಸಂಯೋಜಿತ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಅರಿಸ್ಟೋಫನೆಸ್ ಅವರ ಮೊದಲ ಮೂರು ನಾಟಕಗಳನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿತ್ತು. ಬದಲಾಗಿ ಇವುಗಳನ್ನು ಕ್ಯಾಲಿಸ್ಟಾçಟಸ್ ಮತ್ತು ಫಿಲೋನೈಡ್ಸ್ ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದ್ದಾರೆ. ‘ದಿ ಕ್ಲೌಡ್ಸ್’ನಲ್ಲಿ ಅರಿಸ್ಟೋಫೇನ್ಸ್ ಪರವಾಗಿ ಕೋರಸ್ ಮಾಡಿದ ಕಾಮೆಂಟ್‌ಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಅವರು ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ನಾಟಕ ‘ದಿ ಬ್ಯಾಂಕ್ವೆಟರ್ಸ್’ನನ್ನು ಬರೆದಾಗ ಅವರು ೧೮ ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿರಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಕಿ.ಪೂ. ೪೨೫ರಲ್ಲಿ ‘ಅಚಾರ್ನಿಯನ್ಸ್’, ೪೨೪ರಲ್ಲಿ ‘ದಿ ನೈಟ್ಸ್’ ಮತ್ತು ೪೦೫ರಲ್ಲಿ ‘ದಿ ಫ್ರಾಗ್ಸ್’ ನೊಂದಿಗೆ ಅರಿಸ್ಟೋಫನೆಸ್ ಕನಿಷ್ಠ ಮೂರು ಬಾರಿ ಲೆನಿಯಾದಲ್ಲಿ ವಿಜಯಶಾಲಿಯಾಗಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೩೮೬ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ಅರಿಸ್ಟೋಫನೆಸ್ ತನ್ನ ಕೊನೆಯ ನಾಟಕವನ್ನು ಬರೆಯುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಅಥೆನ್ಸ್ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಸೋಲನ್ನನುಭವಿಸಿತು. ಅದರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ವಿಭಜನೆಯಾಯಿತು.
ತರುವಾಯ ಅಥೆನ್ಸ್ ರಾಜಕೀಯದಿಂದ ಗ್ರೀಸ್‌ನ ಬೌದ್ಧಿಕ ಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ ಪರಿವರ್ತನೆಗೊಂಡಿತು. ಅರಿಸ್ಟೋಫನೆಸ್ ಈ ರೂಪಾಂತರದ ಮಹತ್ವದ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದ. ಇದು ಆ ಕಾಲದ ಬೌದ್ಧಿಕ ಫ್ಯಾಷನ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಅರಿಸ್ಟೋಫನೆಸ್ ಅವರ ಮಗ ‘ಅರಾರೊಸ್’ ಸಹ ಕಾಮಿಕ್ ಕವಿ. ಆತ ೩೮೮ರಲ್ಲಿ ತನ್ನ ತಂದೆಯ ನಾಟಕ ‘೨ನೇ ವೆಲ್ತ್’ ನಿರ್ಮಾಣದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ. ಈಗ ಕಳೆದುಹೋದ ‘೨ನೇ ಅಯೋಲೊಸಿಕಾನ್’ ಮತ್ತು ‘ಕೋಕಲಸ್’ ನಾಟಕಗಳ ಮರಣೋತ್ತರ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಿಗೆ ಅರೋರೋಸ್ ಕಾರಣ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬಹುಶಃ ಕೊನೆಯ ನಾಟಕವು ೩೮೭ರಲ್ಲಿ ಸಿಟಿ ಡಿಯೋನೇಶಿಯಾದಲ್ಲಿ ಬಹುಮಾನವನ್ನು ಗೆದ್ದಿತು. ಅವರ ಎರಡನೆಯ ಮಗ ‘ಫಿಲಿಪಸ್’ ಲೆನಿಯಾದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಬಾರಿ ಬಹುಮಾನ ಗೆದ್ದರು. ಈತ ಯೂಬುಲಸ್‌ನ ಕೆಲವು ಹಾಸ್ಯಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.
ಪ್ಲೇಟೋನ ‘ದಿ ಸಿಂಪೋಸಿಯಮ್’ ಅನ್ನು ಅರಿಸ್ಟೋಫೇನ್ಸ್ನ ಜೀವನಚರಿತ್ರೆಯ ಮಾಹಿತಿಯ ಉಪಯುಕ್ತ ಮೂಲವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಅದರ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹತೆ ಅನಿಶ್ಚಿತವಾಗಿದೆ. ‘ದಿ ಕ್ಲೌಡ್ಸ್’ನ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಈ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ನಡೆಸಲಾಯಿತು. ಇದರಲ್ಲಿ ಸಾಕ್ರಟೀಸ್‌ನ ಕುರಿತು ಕ್ರೂರವಾಗಿ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿನ ಅತಿಥಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ ಅಲ್ಸಿಬಿಯಾಡ್ಸ್ ನಾಟಕದ ಕೆಲವು ಉಲ್ಲೇಖಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ ಸಾಕ್ರಟೀಸ್‌ನನ್ನು ಲೇವಡಿ ಮಾಡಿದನು. ಆದರೆ ಸಾಕ್ರಟೀಸ್ ಮತ್ತು ಅರಿಸ್ಟೋಫನೆಸ್ ನಡುವೆ ಕೆಟ್ಟ ಭಾವನೆಯ ಯಾವುದೇ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಕಂಡುಬಂದಿಲ್ಲ . ಪ್ಲೇಟೋ ಅರಿಸ್ಟೋಫನೆಸ್‌ನನ್ನು ‘ಜೀನಿಯಲ್ ವ್ಯಕ್ತಿ’ ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿದ್ದ. ಆದರೆ ‘ದಿ ಸಿಂಪೋಸಿಯಮ್’ನಲ್ಲಿನ ಘಟನೆಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪ್ಲೇಟೋ ಒಬ್ಬ ಬಾಲಕನಾಗಿದ್ದ. ಅವನ ಅರಿಸ್ಟೋಫನೆಸ್ ಪಾತ್ರವು ನಾಟಕಗಳ ಓದುವಿಕೆಯನ್ನು ಆಧರಿಸಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳಿವೆ.
ಅರಿಸ್ಟೋಫನೆಸ್ ದಿ ಪೆಲೊಪೊನ್ನೇಶಿಯನ್ ಯುದ್ಧ, ಎರಡು ಒಲಿಗಾರ್ಕಿಕ್ ಕ್ರಾಂತಿಗಳು ಮತ್ತು ಎರಡು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆಯ ಸಂಘರ್ಷದ ನಂತರವೂ ಬದುಕುಳಿದರು. ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಹೆಚ್ಚು ರಾಜಕೀಯ ನಾಟಕಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡಿಲ್ಲ ಎಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಬಹುದು. ನಾಲ್ಕನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಒಂದು ವರ್ಷ ‘ಐದು ನೂರು ಮಂಡಳಿ’ಗೆ ನೇಮಿಸಲಾಯಿತು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ಅಥೆನ್ಸ್ನಲ್ಲಿ ಇಂತಹ ನೇಮಕಾತಿಗಳು ಬಹಳ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದ್ದವು.
ನಿಧನ
ಅರಿಸ್ಟೋಫೇನ್ಸ್ ನ ಸಾವಿನ ನಿಖರವಾದ ಸ್ಥಳ ಮತ್ತು ಸಮಯದ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದೇ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ವಿವರಗಳು ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಅವರು ಕ್ರಿ.ಪೂ ೩೮೬ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ನಿಧನರಾದರು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.
#kannadabutti